Klimmen

Mont Pelvoux – Noordgraat

Mont Pelvoux (3943m) – Noordgraat Pointe Puiseux (D+, IV, 5+ 1100m)

Ailefroide – 29 juli 2018

Matig weerbericht

Martin en ik vertrokken naar de Ecrins met een matig weerbericht. Matig, want er werd bijna dagelijks avondonweer voorspeld. Eenmaal aangekomen in Ailefroide lieten we er geen gras over groeien. De komende twee dagen leken de beste dagen van de komende week te worden om een grote route te klimmen. We hadden onze ogen laten vallen op de noordgraat van Mont Pelvoux. Geen tijd om te acclimatiseren, maar gelijk aktie!

We pakten onze rugzakken in met klimmateriaal, bivakmateriaal en eten voor een avond en een dag. Achteraf hadden we beter iets meer eten in kunnen pakken, maar dat is een koe in z’n gat kijken.

Een knuffel in het bivak

Met de auto rijden we ’s middags naar Pré de Madame Carle (1874m) en lopen in anderhalf uur naar het bivak Balmes de Francois Blanc (2445m). Vanaf de morene hebben we mooi zicht op Mont Pelvoux en de route van morgen en we bestuderen het nauwkeurig. Het routeverloop bovenin is namelijk niet eenvoudig. We eten nog wat en onder de ondergaande zon genieten van wat meegebrachte wijn. Bij het uitrollen van mijn slaapzak valt er ineens een knuffeltje van Ilse uit. Die was ze al een jaar kwijt!

Steenmannen op de Glacier Noir

Als om 3 uur de wekker afloopt zijn de toppen van de Ailfroide, Pic Sans Nom en Mont Pelvoux in de wolken. We maken ons er geen zorgen om en als we om 4 uur vertrekken zijn ze allang verdwenen. Een halfvolle maan en heldere sterrenhemel vergezellen ons als we de Glacier Noir oversteken. Steenmannen wijzen ons de weg en zonder problemen beklimmen we via een sneeuwveldje de rotsband met watervallen.

Toch een lange dag

Om 6 uur staan we onderaan de noordgraat en beginnen te klimmen. Het onderste deel is eenvoudig klimmen. We klimmen aan lopende zekering. Eigenlijk is het meer simultaan soloklimmen aan een touw, want tussenzekeringen zijn bijna niet (zinvol) te plaatsen. Veel rots ligt los, maar toch voelt het niet onzeker. Het gaat soepel en vlot. Als het zo door gaat zijn we in no time boven. Het grote ijsveld zijn we voorbij, het routeverloop is duidelijk. We klimmen veel op de graat en volgens een topo die we op internet hadden gevonden moeten we rechtsom de rode toren. Maar hoe we ook ons best doen, rechtsom is geen optie. We besluiten linksom te klimmen. Dat gaat goed, maar de flow is weg.

Vanaf hier wordt de wand flink stijler en wordt het routezoeken een stuk moeilijker. Hele duidelijke features ontbreken. Het klimmen wordt moelijker en het plaatsen van tussenzekeringen kost meer tijd of lukt soms hele lengtes helemaal niet. Toch lukt het ons om grotendeels de juiste route te vinden, alleen de rode versnijding hebben we gemist. Waarschijnlijk hebben we we alleen die lengte anders geklommen. De hoogte begint ook zijn tol te eisen en de uren tikken snel weg. De hoop op een snelle beklimming hebben we allang moeten laten varen. Op een gegeven moment zegt Martin dat het nog 1 lengte klimmen is naar de topgraat. Ik lach en schat het op nog zeker 2 lengtes. Een halve touwlengte later staat Martin op de graat. We kunnen het de verhoudingen na een dag klimmen niet meer goed inschatten.

De top van Mont Pelvoux!

De topgraat is smal en ziet er indrukwekkend uit. Toch blijkt het klimmen op de graat erg mee te vallen en 10 minuten later staan we op de top. Eindelijk kunnen we even zitten, wat eten en drinken en maken een topfoto. Zonder topfoto is het namelijk niet gebeurd. We binden de stijgijzers onder en beginnen aan de afdaling. Er zijn verschillende mogelijkheden, geen een is kort of makkelijk. We kiezen, ondanks het steenslaggevaar, voor Couloir Coulidge. De lengte van het couloir hadden we niet opgezocht, maar aan de hand van een foto dachten we hier wel in 20 minuten doorheen te kunnen stampen. Het kostte ons anderhalf uur om de 500 meter sneeuw af te dalen! Het couloir was langer dan verwacht en door de zachte sneeuw konden we niet voorwaarts naar beneden lopen. Maar goed, ook hier kwam een einde aan en tegen 22 uur hadden we alle moelijkheden achter ons gelaten. Vanaf hier was het alleen nog “maar 1800 hoogtemeters afdalen”.

Martin stelde voor om te bivakkeren en de volgende dag verder af te dalen. Voor hij was uitgesproken wees ik al een plek aan waar we wel konden slapen. Een discussie was niet nodig. Een grote (te kleine) platte steen (die niet plat genoeg was) bood een enigszins vlakke ondergrond om op te slapen. We hadden beiden nog 1 reepje en wat water en toen dat op was vielen we in een onrustige slaap.

Ontbijtje?

De volgende ochtend liepen we naar de Pelvouxhut om daar een ontbijtje te scoren. De huttenwaard hield er duidelijk een andere definitie op na en ontbijt werd een kop koffie en een Lion. Ieder 1, dat dan weer wel. Een paar uur later kwamen we aan op de camping en konden we genieten van een mooie beklimming. Martin ziet bekenden en gaat op de koffie, ik crash voor de tent en val vrijwel gelijk in slaap.

Wat aanvullende informatie

We hebben de Mont Pelvoux beklommen via de 1100m lange noordgraat. Omdat de gradatie maar D+ is, zou je de indruk kunnen krijgen dat dit een makkelijke route is. Vergis je hier niet in, het is echt een grote route. Hoewel de moeilijkste lengtes slechts 5+ zijn, moet je dit wel kunnen soleren omdat het erg lastig is tussenzekeringen te plaatsen. Tel daarbij op dat het routeverloop bovenin onoverzichtelijk is, de rots niet altijd even vast zit, de afdaling lang en/of complex is, je geen bereik met je telefoon hebt en dat afdalen over de route niet aan te raden is.

Met Martin beklom ik 2 jaar geleden de Innominata op de zuidwand van de Mont Blanc. Lees hier het verslag daarvan. En afgelopen februari klommen we samen de geweldige waterval Repentance Super in Cogne. Op Martin’s website staat hier een verslag over.

IJsklimmen in Cogne

Grandes Jorasses – Hypercouloir (IV 5+)

Mont Blanc – Innominata

Mont Blanc – Innominata (IV D+, 4810 m)

Courmayeur – 17 augustus 2016

Mont Blanc – Innominata

In 2004 stond ik voor het eerst op de top van de Mont Blanc. Het was een lange en vooral erg koude en winderige beklimming geweest via de Trois Monts Route. Op de top waren we een poosje alleen, tot er nog 2 jongens aankwamen van de andere kant. Zij hadden de Mont Blanc beklommen via de “Innominata”. Die naam klonk erg mystiek en thuis ben ik die toen gaan opzoeken. Een van de mooiste graatroutes van de Alpen door de zuidwand van de Mont Blanc vanuit het dal met rotspassages en messcherpe graten. Vanaf dat moment stond de Innominata op mijn to-do-list.

Afgelopen week vertrok ik met Martin naar Courmayeur. Ons plan om de Walkerpijler op de Grandes Jorasses te klimmen ging niet door, door de recente sneeuwval. Samen hadden we een nieuw plan gesmeed, wat zeker net zo mooi was. Eerst de Pilier Rouge du Brouillard klimmen en daarna de Innominata. Eindelijk!

Monzinohut en Ecclesbivak

De eerste dag hebben we in een kleine 2,5 uur naar de Monzinohut gelopen. Vanuit het dal kun je hem al duidelijk zien liggen op een groot rotseiland. Het laatste deel van de route gaat via een klettersteig. Lekker met bijna 20 kg op je rug…

Monzinohut

De tweede dag stond in het teken van het bereiken van het Ecclesbivak. Vanuit de hut is dit tussen de 4 en 5 uur lopen. Het eerste deel gaat over een aardig pad en daarna door wat puin. Het tweede deel gaat over de Brouillardgletsjer en die ziet er fantastisch uit. Het spoor slingerde zich tussen grote spleten en seracs door. Puur genieten!

Brouillardgletsjer

Brouilardgletsjer

Op Pointe Eccles vind je twee bivakhutjes. Omdat we bij de onderste al mensen hadden gezien, kozen we gelijk voor het bovenste bivak. Een goeie keus bleek later, we hebben beide nachten het bivak voor onszelf gehad.

Brouilardgletsjer met het Ecclesbivak

Pilier Rouge du Brouillard – Bonatti-Oggione

Na een onrustige nacht stonden we niet al te vroeg op. Het doel was de Bonatti-Oggione op de Pilier Rouge du Brouilard, op nog geen uur afstand van het bivak. We daalden af naar de gletsjer en liepen richting de pijler. Al snel werd ons de weg afgesneden door een enorme gletsjerspleet die over de hele breedte van de gletsjer liep. Je kon alleen via een abseil van ongeveer 8 meter beneden komen. Gelukkig heeft iemand daar een vast touw opgehangen, dus konden we wel weer terugkomen bij het bivak.

Het klimmen op de pijler bleek fantastisch te zijn op het beroemde rode graniet. Helaas was het na de zesde touwlengte volledig dichtgetrokken en hing er onweer in de lucht. Zonder er veel woorden aan vuil te maken besloten we om af te dalen. Zonder problemen kwamen we weer terug bij het bivak en de rest van de dag besteedden we aan rusten, drinken en eten.

Pilier Rouge du Brouillard

Prusikken

Mont Blanc – Innominata

Om het steenslaggevaarlijke couloir halverwege op tijd te kunnen oversteken, hadden we de wekker op 3 uur gezet en konden we even voor 4 uur vertrekken.

Start van de dag

De maan zorgde voor een mooi schouwspel. Eerst daalden we weer af naar de gletsjer en daarna rechts omhoog naar Col Eccles. Hoppa, hier hadden we de eerste messcherpe graat al te pakken! Dan wat eenvoudige klauterij naar wat wij de sleutelpassage vonden. In de topo staat een rotspassage genoemd met een waardering van 5b. Normaal gesproken klim je dat op 1 arm en 1 been nog wel. Maar deze nacht hadden we er beiden erg veel moeite mee. Was het de duisternis, de zware rugzak, de hoogte, de D-schoenen, het vertikale, de kou aan onze blote handen of misschien alles bij elkaar? Het kostte ons in ieder geval meer moeite om boven te komen dan ons lief was.

Dan even aan de Peutereykant klimmen om daarna via een soort gat weer terug te komen aan de Brouillardkant. Hier kwam juist de zon op en dat zorgde voor een waanzinnig schouwspel.

Zonsopkomst

Een van de vele scherpe graatjes

Mooi mixed klimmen

Na afwisselend rotspassages en sneeuwgraatjes te hebben geklommen, kwamen we bij het couloir aan. Het was gelukkig nog zo koud dat er geen steenslag was. Zo snel mogelijk klom ik naar de overkant en dook daar het sneeuwcouloir in dat uiteindelijk naar de Brouillardgraat leidt.

Het steenslaggevaarlijke couloir

Uitklim van het couloir

Nog een eind te gaan

De Brouillardgraat komt in de buurt

Kuitenbijter

Eenmaal op de Brouillardgraat aangekomen bleek er een lekker fris windje te waaien. Regelmatig moesten we onze bewegingen timen op de wind om niet om te vallen. Nog een paar rotspassage’s voorbij en daar kwam dan eindelijk de top van de Mont Blanc in zicht. Twaalf jaar na mijn eerste kennismaking met de Innominata heb ik deze droom dan eindelijk kunnen verwezenlijken!

Summit!

Op de top met Martin

Afdaling

De afdaling bleek ook nog een paar gemene streken te bevatten. Ten eerste was het natuurlijk flink gaan waaien, maar af en toe zaten we vol in de wolken. Hierdoor was het zicht soms maar 20 meter. Vooral na de abseils vanaf de col van de Mont Maudit zaten we een tijd lang in een white out. Het spoor waren we tijdens het abseilen kwijt geraakt, maar dat kon ik na 10 minuten dwalen gelukkig weer terugvinden. Hier was het spoor inmiddels zo groot dat we het ook niet meer konden kwijtraken. Toen de wolk uiteindelijk weer weggetrokken was zagen we pas voor het eerst de enorme seracs van de Maudit waar we op dat moment onderdoor liepen.

De seracs van de Mont Maudit

Nog een keer omkijken dan

Tijdens de afdaling hebben we de volledige alpiene weerservaring gehad, nl. hagel, sneeuw, wind, koude en zelfs nog een klap onweer. Gelukkig zette dat niet door en bereikten we veilig de Cosmiqueshut. Een waanzinnige ervaring rijker!

Les Courtes – Voie des Autrichiens

Les Courtes – Voie des Autriciens (III 1, 3856 m)

Argentiëre – 22 maart 2016

Les Courtes – Voie des Autriciens

Samen met Martin ben ik onderweg naar Chamonix. Er is niet veel in conditie, maar de Oostenrijkse route op de Courtes schijnt er goed bij te liggen. Leuk, want die wordt niet vaak geklommen. Bijna altijd wordt zijn bekendere buurman, de Zwitserse route geklommen. We besluiten het er op te wagen en nemen ’s middags de kabelbaan naar de Grand Montets (3275 m). Het plan is om daar de nacht door te brengen en’s ochtends vroeg te vertrekken naar “onze” route. We hebben slaapzakken en een brander mee, maar geen tent. De medewerker van het kabelbaanstation die de boel af moet sluiten, stuurt ons echter resoluut weg. Er mag niet binnen geslapen worden! Dit is best vervelend. Niet het buiten slapen, dat lukt wel. Maar we wilden graag al die extra spullen de volgende ochtend met de baan mee naar beneden laten nemen. Dat plan lijkt even in het water te vallen. Gelukkig raken we buiten aan de praat met twee mannen van de pistedienst en die vonden dat we, als alpinisten, natuurlijk binnen moesten kunnen slapen. Een van hen regelde het direct en een half uur later werd de deur van het damestoilet voor ons van het slot gehaald en konden we heerlijk verwarmd liggen. Ook de terugreis van ons materiaal was geregeld.

Slapen op het damestoilet!

Na een redelijke nacht ging om 4:45 de wekker. Eerst koffie! Dan spullen inpakken, eten en naar buiten. Om 6 uur bonden we de ski’s onder voor de afdaling naar de gletscher. Twee uur later staan we onder de noordwand van Les Courtes. Hier laten we de ski’s achter en hangen het klimmateriaal aan onze gordels. Eerst nog 200 meter omhoog naar de randspleet. Die was niet moeilijk over te steken, maar omdat de sneeuw weinig houvast gaf moest je wel even opletten. Daarna ging het eenvoudig over goede firn omhoog. Doordat de route door de wand grofweg een grote S-vorm maakt is de route erg gevarieerd. Een paar mixedpassage’s maken het klimmen leuk. Na een kleine 6 uur klimmen staan we op de top. Het uitzicht is geweldig! Het is stralend weer en we kunnen voor ons gevoel de hele Alpenkam overzien. We genieten 10 minuten van het uitzicht en eten en drinken wat.

Een monster

De afdaling gaat over de NNO-wand van Les Courtes. Om hier te komen moeten we vanaf de top eerst 50 meter over een luchtig graatje lopen. Dan begint het afklimmen. Eerst steil, maar verder naar beneden wordt het steeds iets minder steil. De sneeuw is echter wel zo hard dat we met het gezicht naar de wand moeten blijven afklimmen. De randspleet blijkt een monster te zijn. Zo’n 40 meter boven de randspleet vinden we het enige materiaal in de hele route, een abseiltouwtje. Handig, zo komen we toch nog goed over de randspleet. Nu nog een half uur teruglopen naar de ski’s en even bijkomen. Vanaf hier was het nog 1,5 uur terugskiën naar de auto. Het laatste stuk met hoofdlampjes op. Om 8 uur ’s avonds waren we weer in de bewoonde wereld. Moe, voldaan en een prachtige top rijker.

Overnachten in het damestoilet

Aanloop naar de noordwand van Les Courtes

De noordwand van Les Courtes

Bijna bij de randspleet

Martin in een wat stijlere lengte

Blik vanuit de noordwand richting Argentière

Prima condities

Typisch noordwandterrein

Een stukje mixed klimmen

Even bijtanken. 100 punten voor de standplaats trouwens

Laatste stukje mixed klimmen

Traverse

En natuurlijk de verplichte topfoto

Uitzicht vanaf Les Courtes, links de Grandes Jorasses en daar achter de Mont Blanc

Dit artikel is ook verschenen op de website van Outdorado.nl

IJsklimmen Dolomieten

Fotoverslag van een week ijsklimmen met Martin Ophey

Januari 2016

De condities in de gehele Alpen waren te slecht voor ijsklimmen. Alleen in Sottoguda vonden we voldoende ijs. Een prachtige smalle kloof die vol hangt met watervallen in alle moeilijkheidsgradaties! Daar hebben we dan ook nagenoeg alle dagen geklommen. Alleen in Solo per Pochi hebben we nog anderhalve waterval kunnen beklimmen, Spada di Damocle helemaal en Solo per Pochi voor de helft.

Maandag: excalibur, 110m, WI 4+, spalla della roccia, 45m, WI 5
Dinsdag: Spada di Damocles, 100m, WI 4, Solo per Pochi (eerste lengte), 50m, WI 4
Woensdag: Cathedral right hand finish, 100m, WI 4+, Cathedral central finish, 100m, WI 5, del sole 60m, WI 3+
Donderdag: Excalibur, 110m, WI 4+, toperope, cascata della traversata, 80m WI 4+
Vrijdag: Cathedral left hand finish, 90m, WI 5+, Catheral central finish, 60m, WI 5, Cathedral right hand finish, 60m, WI 4+

Eiger – Heckmair (poging)

IJsklimmen in Cogne

Afgelopen week had ik de mogelijkheid om 3 dagen te gaan ijsklimmen in Cogne (Italië). Ik had afgesproken met Martin en Bernd. Zij waren al in Cogne en hadden er al een paar klimdagen opzitten. Toen ik ’s avonds was aangekomen, maakten we snel een plan voor de volgende dag. We hadden onze zinnen gezet op Hard Ice Direct. Een zesde graads route waarvan Martin en ik vorig jaar de eerste twee lengtes had geklommen. Nu wilden we hem verder uitklimmen.

Hard Ice Direct (WI6, 200 m)

De route bleek nog net zo mooi te zijn als de vorige keer. De eerste lengte is een mooie afwisselende lengte. Je zigzagt flink heen en weer en achter grote bloemkoolachtige ijsformaties langs. De tweede lengte is de moeilijkste, de vrijstaande pilaar. Hij was nu continuër dan vorig jaar, zeker 20 meter verticaal ijs en nog een stuk net niet verticaal. Daarna volgen nog een paar lengtes tot maximaal 85 graden. Tijdens het abseilen langs de pilaar heb ik nog wat foto’s kunnen maken van iemand die daar aan het voorklimmen was. Vorig jaar was dit nog ons afsluitende project, nu een inklimmer.

Stella Artice (WI5, 210 m)

De volgende dag ging de wekker weer vroeg. Zo hoopten we als eerste op de parkeerplaats in Lillaz te staan voor een beklimming van Stella Artice. Ook van deze route had ik vorig jaar al de eerste twee lengtes geklommen en ook nu wilden we hem weer helemaal uitklimmen. Ons plan werkte en we stonden als eerste touwgroep onderaan de route. De eerste lengte was makkelijk klimmen en snel stonden we op de standplaats bij de vrijstaande pilaar. Deze bleek vooral onderin behoorlijk tricky te zijn, maar Martin loste alle moeilijkheden prima op. Wat een prachtige lengte is dat toch. Met de grootste moeilijkheden achter ons was het ontspannen verder klimmen tot aan de top van de waterval. Onder het genot van wat mooie verhalen van een lokale gids werden de laatste lengten geklommen.

Cold Couloir (WI4+, +600 m)

Onderaan Stella moest Martin wegduiken voor wat vallend ijs en daarbij schoot het in zijn rug. Een nacht later was het niks beter geworden en hij besloot dat het beter was als hij niet ging klimmen. En dus ging ik samen met Bernd op pad. We hadden het Cold Couloir op het oog, voor mij een nieuwe route. Het Cold Couloir is (de naam zegt het al) een couloir en heeft daardoor een heel andere uitstraling dan de meeste routes in Cogne. Het voelt wat alpiener aan. Het begint met 2 lange stijle lengtes, daarna wat sneeuw en makkelijk ijs, dan weer sneeuw en nog een paar stijle lengtes. Al met al een erg leuke toer die ik graag een keer tot aan de graat zou klimmen.

Matterhorn Noordwand – Schmid route (TD/V)

Jaren van dromen over de Matterhorn Noordwand zijn voorbij. Afgelopen weekend klom ik met Wouter de Schmid route door deze wand.

De Matterhorn staat bekend als een van de mooiste bergen ter wereld en herbergt een van de “drie grote noordwanden” van de Alpen. De andere twee zijn die van de Grandes Jorasses en de Eiger. De noordwand van Matterhorn is voor het eerst beklommen in 1931 (!) door de gebroeders Schmid. Ze gingen op de fiets van München naar Zermat om daarna in twee dagen deze route te openen. Nu ik zelf deze route heb geklommen, heb ik nog meer respect voor ze gekregen dan ik al had. Wat een prestatie!

Zelf hadden we de luxe van een auto, dus dat scheelde al een stuk. Wel kwamen wij helemaal uit Nederland en waren absoluut ongeacclimatiseerd. Met zijn hoogte van 4478 meter zouden we het dan ook absoluut niet makkelijk gaan krijgen.

Door de natte zomer zijn nu gunstige condities in de wand ontstaan. Er zit voldoende ijs in, al is het op veel plaatsen nog wel zo dun dan een ijsschroef er maar half in gaat. Standplaatsen maakten we regelmatig op twee half ingedraaide schroeven. Niemand klaagde er over, het wende snel.

Het eerste deel van de route, het grote ijsveld, viel ons eigenlijk nog best tegen. Het is flink stijl en ijziger dan verwacht. We hadden meer sneeuw verwacht waardoor we sneller zouden kunnen klimmen. Nu hebben we een groot gedeelte aan lopende zekering geklommen. Daarna volgde een traverse naar rechts en daarna weer recht omhoog naar het eerste stijle ijs. Dit ijs vormde de toegang tot het Schragcouloir, een 350 meter lange schuin oplopende geul gevuld met harde sneeuw en dun ijs. Wat volgt is een paar uur heel leuk klimmen en we zijn sneller dan verwacht aan het einde hiervan. Het is inmiddels twee uur in de middag geweest en we hebben tweederde van de beklimming onder ons. We traverseren een touwlengte naar rechts. We zien andere klimmers hiervandaan recht naar boven gaan, maar wij hadden een geheime tip gekregen om verder naar rechts te klimmen en daar omhoog te gaan. We traverseerden over dun ijs nog een stuk verder tot we onder het genoemde couloir stonden. Dit bleek een misser te zijn. In het couloir zat verticale sneeuw die niet viel af te zekeren. We besloten het couloir te laten voor wat het was en klommen weer schuin naar links omhoog. Toch maar achter de andere klimmers aan, die inmiddels uit het zicht waren verdwenen. We klommen een stijlere ijslengte en daarna een zeer luchtige traverse naar rechts. Voetje voor voetje opzij schuifelen, de ijsbijlen in rotsspleten geklemd, 800 meter lucht onder je voeten. Wat een prachtige plek! Hierna werd het terrein weer makkelijker en we kwamen op de Zmuttgraat uit. Deze volgden we naar de topgraat en om 20:45 uur stonden we in het donker op de top! Omdat het toch donker was en er een gemene koude wind waaide zijn we gelijk doorgegaan met de afdaling. De afdaling gaat via de Hornligraat, maar die viel nog vies tegen! In het donker kozen we te snel voor abseilen in plaats van afklimmen en tot twee keer toe moest ik een lengte weer terug omhoog klimmen omdat we fout zaten. Het kostte ons zes uur om de Solvayhut te bereiken op 4003 meter. Het was inmiddels 03:10 en we waren al langer dan 24 uur onderweg geweest. We waren moe en hadden dorst. We zakten voor de deur op de grond, staken de brander aan om wat sneeuw te smelten en vielen ondertussen in slaap. Na een bakje thee probeerden we in de hut te komen. Dat was makkelijker gezegd dan gedaan. Er lag binnen iemand voor de deur. We drukten door en keken binnen om ons heen. De Solvayhut heeft normaal ruimte voor 10 personen. Nu waren alle bedden vol, op de bank lag iemand, de vloer lag vol mensen en zelfs onder de tafel lag iemand. Wouter vond een plekje aan het voeteneind van een bed en ik duwde wat schoenen weg voor een plekje. Ik lag op twee ijsbijlen, maar dat interesseerde me niet. We waren binnen!

De volgende dag daalden we verder de Hornligraat af. We klommen nu met z’n vieren, want Niels bleek (samen met een Franse klimmaat) net als ons de noordwand te hebben geklommen. De laatste 600 meter gingen gelukkig een stuk vlotter en na 3,5 stonden we weer bij onze tent. Een ervaring rijker, maar een droom armer.